سیستم عامل شبکه (NOS) چیست؟
سیستم عامل شبکه (NOS) یک سیستم عامل کامپیوتری (OS) است که عمدتاً برای پشتیبانی از ایستگاه‌های کاری، کامپیوترهای شخصی و، در برخی موارد، ترمینال‌های قدیمی‌تر که به یک شبکه محلی (LAN) متصل شده‌اند، طراحی شده است. نرم‌افزار پشت یک NOS امکان ارتباط و به اشتراک‌گذاری منابع بین چندین دستگاه درون یک شبکه را فراهم می‌کند. با این حال، یک NOS معمولی دیگر وجود ندارد، زیرا بیشتر سیستم‌های عامل دارای پشته‌های شبکه‌ای هستند که از یک مدل کلاینت-سرور پشتیبانی می‌کنند.
یک NOS فعالیت‌های چندین کامپیوتر را در سراسر شبکه هماهنگ می‌کند. این می‌تواند شامل دستگاه‌هایی مانند کامپیوترهای شخصی، چاپگرها، سرورهای فایل و پایگاه‌های داده متصل به یک شبکه محلی باشد. نقش NOS این است که خدمات و ویژگی‌های اساسی شبکه را فراهم کند که از درخواست‌های ورودی چندگانه به طور همزمان در محیطی چندکاربره پشتیبانی می‌کند.
انواع سیستم‌های عامل شبکه
دو نوع اساسی از سیستم‌های عامل شبکه وجود دارد:
- سیستم‌های عامل شبکه همتا به همتا (P2P) به کاربران اجازه می‌دهند تا منابع شبکه‌ای را که در یک مکان مشترک و قابل دسترس ذخیره شده‌اند، به اشتراک بگذارند. در این معماری، تمام دستگاه‌ها از نظر کارکرد به طور یکسانی در نظر گرفته می‌شوند. P2P معمولاً برای شبکه‌های محلی کوچک و متوسط بهتر کار می‌کند و نسبت به مدل کلاینت-سرور، ارزان‌تر برای راه‌اندازی است.
- سیستم‌های عامل شبکه کلاینت-سرور به کاربران دسترسی به منابع از طریق یک سرور را فراهم می‌کنند. در این معماری، تمام عملکردها و برنامه‌ها تحت یک سرور فایل متحد می‌شوند که می‌تواند برای اجرای اقدامات مختلف کلاینت‌ها، صرف‌نظر از مکان فیزیکی آنها، استفاده شود. کلاینت-سرور معمولاً نسبت به P2P گران‌تر برای راه‌اندازی است و نیاز به نگهداری فنی قابل توجهی دارد. یک مزیت مدل کلاینت-سرور این است که شبکه به طور مرکزی کنترل می‌شود، که تغییرات یا افزودنی‌های فناوری را راحت‌تر برای ادغام می‌سازد
ویژگی‌های مشترک سیستم‌های عامل شبکه
ویژگی‌های سیستم‌های عامل شبکه معمولاً با مدیریت کاربران، نگهداری سیستم و عملکرد مدیریت منابع مرتبط هستند. این‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- پشتیبانی پایه‌ای برای سیستم‌های عامل، شامل پشتیبانی از پروتکل‌ها و پردازنده‌ها، تشخیص سخت‌افزار و چند پردازندگی.
- به اشتراک‌گذاری چاپگر و برنامه‌ها.
- به اشتراک‌گذاری سیستم فایل و پایگاه داده‌های مشترک.
- قابلیت‌های امنیت شبکه، مانند تایید هویت کاربران و کنترل دسترسی.
- خدمات دایرکتوری.
- خدمات پشتیبان و وب.
- اینترنت‌ورکینگ (ارتباط بین شبکه‌ای).
نمونه‌هایی از سیستم‌های عامل شبکه
سیستم‌های عامل شبکه واقعی به عنوان نرم‌افزاری طبقه‌بندی می‌شوند که عملکرد سیستم‌های عامل را با ارائه ویژگی‌های افزوده شبکه بهبود می‌بخشند.
در زیر نمونه‌هایی از سیستم‌های عامل شبکه فعلی و تأمین‌کنندگان آنها آورده شده است:
- مایکروسافت ویندوز سرور: این پرکاربردترین NOS است که توسط مایکروسافت طراحی شده است. سرورهای ویندوز به خاطر عملکردهای قدرتمند، در دسترس‌پذیری، ثبات و امنیت بالای خود شناخته شده‌اند که برای مدیریت سطح شرکتی، ذخیره‌سازی داده‌ها، شبکه‌سازی و میزبانی برنامه طراحی شده‌اند. ویندوز سرور ۲۰۰۳ اولین نسخه از ویندوز سرور بود. از آن زمان، هشت نسخه دیگر منتشر شده است. ویندوز سرور ۲۰۲۲، که در آگوست ۲۰۲۱ منتشر شد، جدیدترین نسخه است.
- سیستم عامل یونیکس: سیستم عامل یونیکس اولین بار توسط آزمایشگاه‌های بل شرکت AT&T در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت. این سیستم قابل حمل، پایدار، چندکاربره و چندوظیفه‌ای است که معمولاً برای سرورهای وب، رایانه‌های رومیزی و لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود. سیستم عامل یونیکس شامل سه بخش اصلی است: هسته، شل و برنامه‌ها. انواع مختلفی از یونیکس امروزه استفاده می‌شوند، از جمله اوراکل سولاریس، FreeBSD و IBM Advanced Interactive eXecutive.
- سیستم عامل اینترنت ورک سیسکو (IOS : (Cisco IOS خانواده ای از سیستم عامل های شبکه اختصاصی است که هم ارائه دهندگان خدمات و هم شرکت ها از آن استفاده می کنند. IOS در چندین مدل روتر و سوئیچ شبکه که سیسکو سیستمز تولید می کند گنجانده شده است. این یک بسته کامل از عملکردهای مسیریابی، سوئیچینگ، کار اینترنتی و مخابراتی را ارائه می دهد که در یک سیستم عامل چندوظیفه ای یکپارچه شده است.
- سیستم عامل Junos: Junos OS که با نام Juniper Junos نیز شناخته می‌شود، یک NOS مبتنی بر FreeBSD است که تمام دستگاه‌های شبکه‌ای که توسط Juniper ساخته شده‌اند، مانند سوئیچ‌های شبکه و فایروال‌ها، نیرو می‌دهد. سیستم عامل Junos برای افزایش دسترسی به شبکه، انعطاف پذیری و کارایی عملیاتی طراحی شده است.
.
علاوه بر این، برخی از سیستم‌های عامل چندمنظوره مانند OpenVMS، دارای قابلیت‌هایی هستند که آنها را به عنوان سیستم‌های عامل شبکه توصیف می‌کند. OpenVMS یک سیستم عامل سرور است که بر روی چندین معماری تراشه اجرا می‌شود. این سیستم عامل قابلیت پیکربندی خوشه‌ای چندمکانی را ارائه می‌دهد و برای پشتیبانی از محیط‌های بحرانی طراحی شده است. علاوه بر این، محبوب‌ترین سیستم‌های عامل — ویندوز، یونیکس، لینوکس و مک — شامل توابع شبکه‌ای داخلی هستند که ممکن است نیازی به خدمات شبکه‌ای اضافی نداشته باشند.
سیستم‌های عامل شبکه منسوخ شده شامل موارد زیر است:
- آرتی‌سافت لن‌تستیک: این سیستم عامل شبکه P2P از بیشتر سیستم‌های عامل PC پشتیبانی می‌کرد. جدیدترین نسخه، لن‌تستیک ۸.۰۱، در سال ۲۰۰۶ منتشر شد و کامپیوترهایی را که از MS-DOS ۵.۰ یا بالاتر و ویندوز ۳.x تا ویندوز ۷ اجرا می‌کردند، به هم متصل می‌کرد.
- بانیان واینز: این سیستم عامل شبکه منسوخ شده از معماری کلاینت-سرور برای درخواست عملکردها و خدمات خاص استفاده می‌کرد.
- ناول نت‌ویر: منسوخ شده در سال ۲۰۰۹، این اولین سیستم عامل شبکه‌ای بود که منتشر شد و بر اساس معماری پروتکل سیستم‌های شبکه زیراکس طراحی شده بود.
- مایکروسافت لن منیجر: مایکروسافت لن منیجر به عنوان یک برنامه سرور عمل می‌کرد و برای اجرا زیر سیستم عامل مایکروسافت توسعه یافته بود. اکنون، بیشتر عملکردهای لن منیجر در خود سیستم عامل ویندوز گنجانده شده است. این سیستم در سال ۱۹۹۴ منسوخ شد.
شبکه‌های رایانه‌ای می‌توانند از تعداد انگشت شماری دستگاه تشکیل شوند یا می‌توانند میلیون‌ها دستگاه در سراسر جهان باشند. با رایج ترین انواع شبکه ها و موارد استفاده از آنها آشنا شوید.
